PEDKNH: การฉีดยาเข้าใต้ผิวหนัง (Subcutaneous Injection)

ข้อบ่งชี้

เพื่อฉีดยาหรือสาร เช่น insulin, heparin, epinephrine, terbutaline และวัคซีนบางชนิดเข้าชั้นใต้ผิวหนัง

ข้อควรระวัง / ข้อห้าม

ห้ามฉีดสารที่ระคายเคือง หรือไม่ละลายน้ำ เข้าชั้นใต้ผิวหนังถ้าจำเป็นต้องฉีดยาเป็นประจำ เช่น ผู้ป่วยเบาหวาน ควรหมุนเปลี่ยนบริเวณที่ฉีดเพื่อหลีกเลี่ยงการเกิด lipodystrophy

อุปกรณ์

1. อุปกรณ์ฆ่าเชื้อ แอลกอฮอล์ 70% หรือ povidone-iodine สำลี

2. กระบอกฉีดยา ขนาด 1-2 มิลลิลิตร (ปริมาณยาที่ฉีดในเด็กไม่ควรเกิน 0.5 มิลลิลิตร)

3. เข็มดูดยา ขนาด 20 – 18 guage

4. เข็มฉีดยาขนาด 27 - 25 gauge ยาว 3/8 – 5/8 นิ้ว

5. ยาหรือสารที่จะฉีด

6. พลาสเตอร์

การเตรียมผู้ป่วยและญาติก่อนการทำหัตถการ

1. อธิบายความจำเป็นและวิธีทำแก่ผู้ป่วยและญาติ สำหรับเด็กใช้ภาษาที่เข้าใจง่าย โดยคำนึงถึงการพัฒนาทางภาษาของเด็ก (ยกเว้นผู้ป่วยเด็กทารก หรือเด็กที่ยังไม่สามารถใช้ภาษาสื่อสาร)

2. เตรียมอุปกรณ์ทุกอย่างให้พร้อมก่อนที่จะเข้าปฏิบัติต่อเด็ก

3. อนุญาตให้ญาติที่ได้รับการเตรียม อยู่กับผู้ป่วยขณะที่ทำหัตถการ

วิธีทำ

1. ล้างมือให้สะอาด เช็ดให้แห้ง

2. การปฏิบัติทุกขั้นตอนให้คำนึงถึงวิธีปราศจากเชื้อ

3. เตรียมยาที่จะฉีด โดยดูดยาเข้ากระบอกฉีดยา ไล่ฟองอากาศออกจนหมด เปลี่ยนเข็มฉีดยา

4. เลือกบริเวณที่จะฉีดยา ได้แก่ ต้นแขนด้านนอก ต้นขาด้านหน้า หน้าท้อง เลือกบริเวณที่ไม่มีผื่นแผล อักเสบ และบริเวณส่วนนูนของกระดูก

5. ในกรณีที่เป็นเด็กเล็ก ให้ผู้ช่วยจับหรือทำการห่อตัวเด็กให้อยู่นิ่ง

6. ทำความสะอาดผิวหนังด้วยยาฆ่าเชื้อ รอให้แห้ง

7. แทงเข็มให้เร็ว ทำมุม 45 องศา ขึ้นกับความหนาของไขมันใต้ชั้นผิวหนัง อาจยกผิวหนังและชั้นใต้ผิวหนังขึ้นเพื่อหลีกเลี่ยงการฉีดลึกเข้าไปในชั้นกล้ามเนื้อ ดูดตรวจสอบว่าได้เลือดหรือไม่ ถ้าได้เลือดให้ดึงเข็มออก แล้วเริ่มต้นใหม่

8. ถ้าไม่มีเลือด ให้ฉีดยาช้าๆ ดึงเข็มออก

9. กดนวดเบาๆ บริเวณที่ฉีด

10. ล้างมือ

ภาวะแทรกซ้อน

1. การติดเชื้อ

2. lipodystrophy

รูป 1 แสดงภาพหน้าตัดของผิวหนังจนถึงชั้นกล้ามเนื้อ